Mediaknipsel 1: Juist bij wie thuis altijd Nederlands spreekt, gaat begrijpend lezen het sterkst achteruit

Hey heyy,  in dit blogbericht wil ik jullie wat meer vertellen over een artikel dat ik gelezen heb op de website van De Morgen. De titel van het artikel is ‘Juist bij wie thuis altijd Nederlands spreekt, gaat begrijpend lezen het sterkst achteruit.'

Toen ik deze titel zag passeren, schrok ik oprecht. Het spreekt mijn ‘beeld’ van leerlingen die niet goed begrijpend kunnen lezen helemaal tegen. Ik besloot meteen het hele artikel te lezen en de informatie met jullie te delen.

De aanleiding voor het schrijven van dit artikel waren de resultaten van PIRLS (internationale vergelijkende studie naar begrijpend lezen bij tienjarigen) van 2021. Zo staat er: “Dinsdag 16 mei 2023: voor de zoveelste keer is het groot alarm in het Vlaamse onderwijs.” Het blijkt dus dat Vlaamse leerlingen het opnieuw slechter doen. Ooit behoorden we tot de wereldtop, maar dat is nu niet meer het geval.

De precieze oorzaken van de daling waren vorig jaar nog niet duidelijk. Een groep onderzoekers van de KU Leuven en UGent hebben het verder onderzocht en kwamen tot de conclusie dat de thuistaal van een leerling er minder toe doet dan gedacht.

Het blijkt dus dat de laatste jaren het begrijpend lezen juist het sterkst achteruit gaat bij leerlingen die thuis altijd Nederlands spreken. Er wordt wel meteen duidelijk gemaakt dat de leerlingen die thuis geen Nederlands spreken nog altijd een grotere achterstand hebben ten opzichte van hun klasgenoten. Dit is een achterstand van een jaar. Zelf vind ik dit een zeer groot verschil.

Bij deze bevinding hoort ook een kanttekening. “Als de sociaal-economische achtergrond van een gezin in rekening wordt gebracht, daalt die achterstand tot zeven maanden.” Naast de thuistaal zijn nog verschillende redenen waarom een kind een leesachterstand kan oplopen, zoals het weinig aanwezig zijn van boeken in huis. Ik vind zeven maanden nog steeds een zeer groot verschil.

Daarnaast zijn er nog twee bevindingen uit het onderzoek gekomen.

Ten eerste merken de onderzoekers dat er geen verschillen in resultaten zijn tussen de onderwijsverstrekkers (bijvoorbeeld het katholieke onderwijs). Dit werd eerst wel gedacht vanwege de ‘roddel’ die rondging dat het katholieke onderwijs te veel focuste op plezier en welzijn in de klas. Dit onderzoek spreekt dat tegen. “Individuele leerkrachten hebben nog altijd zelf de motivatie en kennis om de lessen in te vullen en bij te sturen.”

Ten tweede ging er ook een ‘roddel’ rond dat leerlingen zo slecht scoorden omdat ze niet goed meer in volzinnen kunnen schrijven door de invulboeken. Ook dit hebben de onderzoekers gecontroleerd en het blijkt dat het leesprobleem niet verklaard wordt door een schrijfprobleem.

Dus, om even kort samen te vatten:

• Een schrijfprobleem is geen oorzaak van het leesprobleem;
• Er zijn geen verschillen in resultaten tussen de onderwijsverstrekkers;
• Leerlingen die thuis altijd Nederlands spreken, ondervinden de grootste daling wat betreft het begrijpend lezen;
• Leerlingen met een andere thuistaal hebben nog altijd een grote achterstand.

Ik vind het best pakkend om te zien dat leerlingen die thuis altijd Nederlands spreken, de enigen zijn waarbij de gemiddelde prestaties voor begrijpend lezen zijn gedaald van 2016 tot 2021. Dit laat wel zien dat andere factoren een grotere rol spelen dan de thuistaal.

Het is als leerkracht volgens mij belangrijk om te blijven inzetten op begrijpend lezen. Leerlingen zullen dat dagelijks moeten doen. Voor de rest van hun leven. Als wij, leerkrachten Nederlands, hen het niet aanleren, wat zou dat dan wel niet voor effect hebben? Een leerling die een instructie niet correct kan interpreteren, of een leerling die een officiële brief niet correct begrijpt. Ik wil niet denken aan de gevolgen. Het is trouwens niet enkel als leerkracht Nederlands belangrijk om in te zetten op begrijpend lezen. Ik ben van mening dat elke leerkracht hier met de juiste dosis bewustzijn mee moet omgaan.

Door dit artikel is mijn besef van de problematiek boven komen drijven. In mijn lessen ga ik dus zeker en vast meer inzetten op begrijpend lezen.

Wat vind jij van deze ontdekking? Hoe zou jij begrijpend lezen aanpakken in de klas?

Eline

Klik hier om naar het artikel te gaan.

Droogenbroeck, K. V. (2024, oktober 10). Juist bij wie thuis altijd Nederlands spreekt, gaat begrijpend lezen het sterkst achteruit. De Morgen. https://www.demorgen.be/snelnieuws/juist-bij-wie-thuis-altijd-nederlands-spreekt-gaat-begrijpend-lezen-het-sterkst-achteruit~b2f46082/