Mediaknipsel 2: “Geen bewijs dat taalbad werkt”, zegt expert over voorstel van Demir. Hoe kunnen we kenniskloof bij kleuters dan wél dichten?
Hey heyy, in dit blogbericht wil ik jullie wat meer vertellen over een artikel dat ik gelezen heb op de website van HLN. De titel van het artikel is ‘“Geen bewijs dat taalbad werkt”, zegt expert over voorstel van Demir. Hoe kunnen we kenniskloof bij kleuters dan wél dichten?’
Misschien heb je al wel eens gehoord van de ‘taalbadklas’ die Vlaams minister Zuhal Demir wil invoeren. Misschien heb je er nog niet van gehoord. Dat is helemaal geen probleem! Wat is de taalbadklas? Waarom is de aanleiding voor de klas in te voeren? Wat wil Demir ermee bereiken? Na het lezen van dit blogbericht ben je helemaal mee.
Om exact te weten te komen wat een taalbadklas juist is, verwijs ik even naar een artikel van VRT NWS. Het komt er dus op neer dat kinderen die het Nederlands onvoldoende beheersen na de kleuterschool, een jaar lang verplicht een taalbad moeten volgen waarbij ze alleen maar Nederlands krijgen. Demir wil zo de kenniskloof tussen migranten en autochtonen dichten.
Misschien denk je huh, kenniskloof? Ja, een kenniskloof. Anderstaligen scoren slecht op taaltesten, rekentesten en testen omtrent probleemoplossend denken. “Om te kunnen leren, wat dan ook, moet je kunnen lezen.” Casteleyn heeft er een wiskundige formule voor ontwikkeld: lezen = decoderen x taalbegrip. Misschien herken je een letter op papier, kan je die letter omzetten tot een klank en kan je die klanken samenvoegen tot een woord, maar zolang je het woord niet verstaat, is de uitkomst nul. De kloof bevindt zich bij leerlingen die van de kleuterklas naar de basisschool gaan. “Ze moeten leren decoderen, maar kennen van veel woorden de betekenis niet eens.”
Ik denk dat we het allemaal eens zijn dat het anders moet. De kloof moet kleiner worden en liefst helemaal gedicht worden. Casteleyn geeft aan dat we onze Vlaamse 4/5-jarigen nog beter kunnen trainen, want je loopt de 10 Miles ook niet zonder voorbereiding. “Als alle kinderen beter voorbereid beginnen met lezen, zullen ze het op de middelbare school ook beter doen.”
Maar hoe moeten we de kinderen dan voorbereiden? Volgens de professor is er geen bewijs dat het taalbad waar Demir over spreekt werkt. Natuurlijk is het tegenovergestelde ook niet bewezen. Casteleyn heeft door middel van onderzoek wel kunnen concluderen dat je kleuters met een taalachterstand het meeste kunt helpen door in laagjes te werken. Ik geef even een korte samenvatting:
- Laag 1: alle leerlingen in de klas.
- Laag 2: leerlingen die extra hulp nodig hebben een paar uur in groep apart nemen.
- Laag 3: leerlingen individuele hulp geven binnen de school (bijvoorbeeld een leesouder).
- Laag 4: leerlingen individuele hulp geven buiten de school (bijvoorbeeld logopedie).
De aanpak, wat betreft het lezen/taalbegrip/decoderen, van de leerkrachten in de kleuter- en lagere school gaat veel invloed hebben op de leerlingen die bij ons in de klas komen. Ik vind het dus essentieel dat zij meer inzetten op deze aspecten, zodat de kloof gedicht kan worden en dat wij, in het middelbaar, leerlingen niet meer moeten ‘leren lezen’. Dit laatste komt soms echt voor. Ik heb tijdens mijn stage gezien hoe slecht, om het heel cru te zeggen, sommige leerlingen kunnen (begrijpend) lezen. Natuurlijk gaan de leerkrachten in het middelbaar moeten blijven werken aan het leesbegrip, maar je moet beginnen bij het begin: in de kleuterschool.
Ik hoop dus dat er verandering gaat komen. Terwijl ga ik zelf meer inzetten op het leesbegrip.
Ben je nu helemaal mee met het begrip ‘taalbadklas’? Wat vind jij van dit voorstel? Zou jij het een goed idee vinden om het in te voeren?
Eline
Klik hier om naar het artikel te gaan.
Vos, I. D., & Vos|, |Ingrid De. (2024, december 11). “Geen bewijs dat taalbad werkt”, zegt expert over voorstel van Demir. Hoe kunnen we kenniskloof bij kleuters dan wél dichten? hln.be. https://www.hln.be/onderwijs/geen-bewijs-dat-taalbad-werkt-zegt-expert-over-voorstel-van-demir-hoe-kunnen-we-kenniskloof-bij-kleuters-dan-wel-dichten~a9ee279c/
Dag Eline
BeantwoordenVerwijderenBehalve dat ik ‘taalbadklas’ een mooie samenstelling vind (en een hele uitdaging om tien keer na elkaar hardop te zeggen), ben ik van mening dat zulke geforceerde maatregelen geen duurzaam effect zullen bekomen. Bij velen zullen ze zelfs net een afkeer van het onderwijssysteem bewerkstelligen, net omdat opnieuw bepaalde groepen geviseerd worden. Volgens mij is het dan ook hoog tijd om het begrip taalachterstand los te koppelen van anderstaligheid. Want welke moedertaal leerlingen spreken, zegt niets over het taalgevoel van de leerlingen.
Gelukkig zijn er naast politici ook nog mensen die wel met verstand van zaken spreken zoals professor Casteleyn. Zijn lagensysteem lijkt mij beter om álle leerlingen mee te krijgen in een rijke talige omgeving. Steven Delarue (de oprichter van FONS en beleidsmedewerker bij het Onderwijscentrum Gent) en Sharon Unsworth sluiten zich bij zijn visie aan.
Op het Taalfeest in Antwerpen woonde ik een lezing van hen bij over de rijkdom van meertaligheid. Zij deden onderzoek in kleuterklassen naar taalstimulatie bij kleuters. Daar kwamen zij tot de vaststelling dat er kleuters zijn die slechts vijftien seconden spreektijd per dag hebben in de klas. Dat is niets. Dat is veel te weinig om taal te leren. En dan maakt het echt niet uit welke moedertaal je spreekt.
Zij kwamen dan ook met oplossingen die zich vooral in laag 1 situeren. Stimuleer alle kleuters taal te gebruiken in hun spel. Let wel, in hun spel, dus niet in een geforceerde taalbadklas. Laat leerlingen vertellen, als het (nog) niet in het Nederlands lukt, laat ze het gewoon vertellen in hun moedertaal. Laat kleuters elkaar ondersteunen en laat ze samen spelen in dialogiserende activiteiten zoals een klaswinkeltje. Wanneer kleuters meer spreektijd krijgen, worden ze gestimuleerd taal op een actieve manier te gebruiken en zal het niveau stijgen.
Met die methodes groeit taalontwikkeling organisch, vraagt het weinig extra inspanningen van leerkrachten, ouders en ondersteuningsnetwerken en worden alle leerlingen betrokken in het verhaal. Zo worden zaadjes geplant in vruchtbare grond waarvan wij hopelijk binnen een aantal jaar de vruchten kunnen oogsten.
Groeten
Gert